ZAMANSIZ SANATÇI METİN AKPINAR VE "İYİ Kİ YAPMIŞIM"

 İyi ki Varsın Metin Akpınar 

Yaşadığımız çağın başdöndürücü değişim hızı yalnızca yakın geçmişi bugünden ayrıştırmakla kalmıyor; aynı zamanda kültür ve sanatın hayat bulduğu toplumsal belleği erozyona uğratıyor. Artık Google içeriğinde bulunmayan veya YouTube üzerinde kaydına rastlanmayan film, şarkı, tiyatro vs. yok hükmünde!

"İyi ki Yapmışım" belgeseli bu duruma istisna teşkil eden bir sanatçıyı, tiyatronun gururu Metin Akpınar'ın hayat hikayesini anlatıyor. 

Daha önce Leyla Gencer'in hayatını anlatan "La Diva Turca"yı hazırlayan Selçuk Metin yine şahane bir belgeselle karşımızda. Çocuk yaşlarda edebiyata tiyatroya ilgi duyan Metin Akpınar'ın (d. 1941) sanat hayatı adeta Cumhuriyet'in 80 yıllık toplumsal ve siyasal tarihinin kısa bir canlandırması. Metin Akpınar'ın anlatımı, Ferhan Şensoy'dan Ahmet Gülhan'a, Perran Kutman'dan Nevra Serezli'ye daha pek çok sanatçının onunla ilgili paylaşımları tadına doyulmaz bir sunuma dönüşüyor. Ama hepsinden önemlisi Türkiye'nin eşsiz değeri, yaşayan tiyatro efsanesi sağlığında anılıyor, vefa gösteriliyor.

Zeki Alasya-Metin Akpınar ile taçlanan Devekuşu Kabare 1960'lardan 1992'ye kadar hiciv sanatının en incesini, "güldürürken düşündürmek" kavramının en mükemmelini sundu. Bu oyunlar zamana yenik düşmek şöyle dursun, kasetten CD'ye ve DVD'ye kadar her teknolojik yeniliğe adapte edilerek kuşaktan kuşağa aktarıldı; çünkü böyle bir talep vardı. Bugün 1980'lerden bir Devekuşu Kabare oyununu elde yazılı metin olmadan neredeyse ezbere oynayacak farklı yaşlarda o kadar çok kişi var ki!

Haldun Taner'in kabare tiyatrosu fikrine hayat veren Devekuşu Kabare ilk aşamada geleneksel tiyatro tarzı ile çelişkili bulunarak dışlansa da seyircinin ilgisiyle her türlü engeli aşar. Nice siyasi çalkantıya, darbelere rağmen perdesini kapamaz; dahası askeri darbe lideri Kenan Evren'in karşısında metin değiştirilmeksizin "Yasaklar" oynanır.

Banker Kastelli olarak bilinen Cevher Özden'in Konak Tiyatrosunu iş merkezi yapma kararı ile Devekuşu Kabare 1992'de kapanır ve geriye sahnelenmiş onlarca oyundan sadece kayıt altına alınabilen altısı (Deliler, Beyoğlu Beyoğlu, Yasaklar, Aşk Olsun, Dün Bugün ve Reklamlar) kalır.

"İyi ki Yapmışım" 2020'de gösterime girmesi planlanan bir filmdi, ancak pandemi şartları engel oldu. Artık Netflix üzerinden izlenebilen "İyi ki Yapmışım" gerçek bir sanat emekçisi ve aydın Metin Akpınar'ı bilmeyenlere tanıtıyor, bilenlere kuvvetli bir hatırlatma yapıyor. Filmi izlerken, Devekuşu Kabare oyunlarında hicvedilen (acı ama gerçek diyebileceğimiz) "iki ileri bir geri" tarz ilerlemenin günümüzdeki resmi daha bir netleşiyor. Metin Akpınar'ın "o zamanlar oynadığımız oyunların bugün sahnelenme şansı yok" dediği gibi; dönüp dolaşıp gelinen nokta eleştiriye tahammülsüzlük, otosansürün olağanlaşması ve "aman başımız ağrımasın" teslimiyetçiliği.