"Bereketli Topraklar Üzerinde" ya da Hazin Öykümüz
11 Mayıs 2008
Geçmişle yaşamak elbette hoş değil ama yaşananlardan alınacak çok ders var. Bu hafta gösterime giren Bereketli Topraklar Üzerinde'yi herhangi bir Türk filmi olmadığını bilerek izlemek de böyle bir ders olabilir.
Türk sinemasının en çileli filmleri üzerine bir araştırma yapılsa "Bereketli Topraklar Üzerinde" rahatlıkla ilk sırayı alır. Televizyon filmlerinden Halit Refiğ'in "Yorgun Savaşçı"yı anmadan geçmek ise hiç olmaz. Her iki film de yanlış zamanda doğru işler yapmaya çalışıyordu.
Orhan Kemal'in eserinden uyarlanan "Bereketli Topraklar Üzerinde" çekimleri tamamlandığında 12 Eylül 1980 askeri rejim dönemine gelinmişti. Oysa yönetmen Erden Kral filmini Antalya Altın Portakal'a göndermek niyetindeydi, ama festival iptal edildiğinden beklemeye başladı. Festival bir yıl gecikmeden sonra 1981'de düzenlendi ve "Bereketli Topraklar Üzerinde"nin zaferiyle sonuçlandı. En iyi film başta olmak üzere, yönetmen ve oyuncular ödülle taçlandırıldı.
İşte bundan sonrası ayrı bir film konusu olacak kadar zengin malzemeye sahip ve bir o kadar da hazin: "Bereketli Topraklar Üzerinde"ye verilen "en iyi film" ödülü, sonuçlar açıklandıktan sonra "sakıncalı" bulunarak geri alındı. Tıpkı TRT'nin yönetmen Halit Refiğ'e bir Kemal Tahir eseri olan "Yorgun Savaşçı"yı çektirmesi ve daha sonra "sakıncalı olduğu için" kopyaların yakıldığının açıklanması gibi. Herhalde bunu bir ödüllendirme biçimi (!) olarak düşünmüştü yöneticiler..
Akıl almaz yasaklamalara maruz kalan, negatifleri ortadan kaybolan "Bereketli Topraklar Üzerinde" tam 28 yıl sonra günışığına çıkıyor ve şimdi seyircisiyle buluşuyor. Maalesef filmin oyuncularından bazıları bugün hayatta bile değil; ama bir sinema yapıtı olarak onca çileye ve yasaklara rağmen dimdik ayakta.
Yıllar sonra bu filmi izlemek "iyi olan sonunda kazanır" tesellisi sağlar mı bilemiyorum; ancak "Bereketli Topraklar Üzerinde" ile yasaklama zihniyetinin ibret verici sicil dosyasını bulacağımız kesin. Filme çektirilen bunca çileye sebep olan konu neydi? Çukurova'da mevsimlik işçilerin hayatına odaklanan film, köyden şehre gelmiş üç arkadaşın yaşadıkları sıkıntıları anlatıyor. Üç işçinin dramı artık her nasılsa 1980'lerde yönetimin derdi olmayı başarmıştı!
11 Mayıs 2008
Türk sinemasının en çileli filmleri üzerine bir araştırma yapılsa "Bereketli Topraklar Üzerinde" rahatlıkla ilk sırayı alır. Televizyon filmlerinden Halit Refiğ'in "Yorgun Savaşçı"yı anmadan geçmek ise hiç olmaz. Her iki film de yanlış zamanda doğru işler yapmaya çalışıyordu.
Orhan Kemal'in eserinden uyarlanan "Bereketli Topraklar Üzerinde" çekimleri tamamlandığında 12 Eylül 1980 askeri rejim dönemine gelinmişti. Oysa yönetmen Erden Kral filmini Antalya Altın Portakal'a göndermek niyetindeydi, ama festival iptal edildiğinden beklemeye başladı. Festival bir yıl gecikmeden sonra 1981'de düzenlendi ve "Bereketli Topraklar Üzerinde"nin zaferiyle sonuçlandı. En iyi film başta olmak üzere, yönetmen ve oyuncular ödülle taçlandırıldı.
İşte bundan sonrası ayrı bir film konusu olacak kadar zengin malzemeye sahip ve bir o kadar da hazin: "Bereketli Topraklar Üzerinde"ye verilen "en iyi film" ödülü, sonuçlar açıklandıktan sonra "sakıncalı" bulunarak geri alındı. Tıpkı TRT'nin yönetmen Halit Refiğ'e bir Kemal Tahir eseri olan "Yorgun Savaşçı"yı çektirmesi ve daha sonra "sakıncalı olduğu için" kopyaların yakıldığının açıklanması gibi. Herhalde bunu bir ödüllendirme biçimi (!) olarak düşünmüştü yöneticiler..
Akıl almaz yasaklamalara maruz kalan, negatifleri ortadan kaybolan "Bereketli Topraklar Üzerinde" tam 28 yıl sonra günışığına çıkıyor ve şimdi seyircisiyle buluşuyor. Maalesef filmin oyuncularından bazıları bugün hayatta bile değil; ama bir sinema yapıtı olarak onca çileye ve yasaklara rağmen dimdik ayakta.
Yıllar sonra bu filmi izlemek "iyi olan sonunda kazanır" tesellisi sağlar mı bilemiyorum; ancak "Bereketli Topraklar Üzerinde" ile yasaklama zihniyetinin ibret verici sicil dosyasını bulacağımız kesin. Filme çektirilen bunca çileye sebep olan konu neydi? Çukurova'da mevsimlik işçilerin hayatına odaklanan film, köyden şehre gelmiş üç arkadaşın yaşadıkları sıkıntıları anlatıyor. Üç işçinin dramı artık her nasılsa 1980'lerde yönetimin derdi olmayı başarmıştı!
Comments